مهدی اخوان ثالث در ۱۳۰۷ خورشیدی در مشهد به دنیا آمد. نام پدرش علی و نام مادرش مریم بود. پدرش از مردم یزد بود که در جوانی به مشهد مهاجرت کرده و در این شهر ازدواج کرد و همانجا هم به شغل عطاری مشغول شد.
اخوان ثالث به هنگام تولد با یک چشم نابینا به دنیا می‌آید اما بعد از مدتی چشم دیگرش نیز به جهان باز می‌شود. خود وی در باب زندگی و بیماری‌اش در دوره کودکی گفته است: پدر من عطار - طبیب بود و مادر هم کارش خانه‌داری و بعدها هم دعاگویی و نماز و طاعت و زیارت امام رضا و از این قبیل. بعد از مدتی با درمان‌های پدر و دعاهای مادر و نذر و نیازهایش آن چشم دیگر را هم به دنیا گشودم. خدا به من رحم کرد وگرنه حالا دنیا را با یک چشم می‌دیدم اما حالا با ۲ چشم می‌بینم.
وی در ۱۳۲۹ خورشیدی با دختر عمویش ایران (خدیجه) اخوان ثالث ازدواج کرد. حاصل این ازدواج سه دختر به نام‌های لاله، لولی، تنسگل و سه پسر به نام‌های توس، زردشت و مزدک‌علی است اما تنسگل دختر سومش در ۱۳۴۲ خورشیدی و در هنگامی که هنوز چهار روز از تولدش نگذشته بود، درگذشت و در ۱۳۵۳ خورشیدی دختر اولش لاله در ۲۰ سالگی در رودخانه کرج غرق شد و پدر را داغدار کرد.
سبک شعری
اخوان ثالث در مورد شعر و سبک خود می گوید: من نه سبک‌شناس هستم نه ناقد … من هم از کار نیما الهام گرفتم و هم خودم برداشت داشتم. در مقدمه زمستان گفته‌ام که می‌کوشم اعصاب و رگ و ریشه‌های سالم و درست زبانی را پاکیزه و مجهز به امکانات قدیم و آنچه مربوط به هنر کلامی است به احساسات و عواطف و افکار امروز پیوند بدهم یا شاید کوشیده باشم از خراسان دیروز به مازندران امروز برسم.
تخلص اخوان ثالث
ثالث درباره تخلص خود چنین تعریف می‌کند: در خراسان وقتی که تازه به شاعری رو کرده بودم (سال‌های ۲۳- ۲۴) به یک انجمن ادبی دعوت شدم که استاد به نام نصرت منشی باشی در صدر آن بود. هر وقت شعر مرا می‌شنید می‌پرسید تخلص شما چیست؟ او واجب می‌دانست که هر شاعری تخلص داشته باشد و من نام دیگری نداشتم، سرانجام خودش نام امید را به عنوان تخلص بر من نهاد.
خاموشی
سرانجام این شاعر پس سال ها حضور آهنگین و خدمت به ادب پارسی در چهارم شهریور ۱۳۶۹ خورشیدی چشم از جهان فروبست و آوایِ موسیقی اشعارش را که مانا شده بودند، همچون زیوری بر گوش تمام دوستداران شعر و ادب معاصر آویخت. او که موسیقی پرواز را خوب می‌دانست، هنوز هم از «پسِ پشتِ مردمکان» اشعارش با همه زنده‌دلان سخن‌هایِ پر نور دارد اما در فراغ این شاعر باید بنابر گفته خودش زمزمه کرد که بیا «غم دل با تو گویم».
آرامگاه مهدی اخوان ثالث
پیکر مهدی اخوان ثالث طبق وصیت خودش در توس در کنار آرامگاه فردوسی به خاک سپرده شد.